اگر از يک جمعيت جوان، به طور تصادفي، آزمايش هوش و حافظه و يادآوري کلمات بگيريم، مي بينيم که در اين ميان، غالباً سيگاري ها کمترين نمرات را کسب مي کنند. بررسي ها و تحقيقات مختلف نشان داده که نمره يا ضريب هوشي نيز در افراد سيگاري به طور واضحي پايين مي آيد. سيگار ضريب هوشي و حافظه فرد را مختل مي کند. گروه سني نوجوان و جوان در اين مورد به خصوص مورد توجه ويژه هستند زيرا نيکوتين و مونوکسيدکربن که در اثر مصرف سيگار وارد بدن مي شوند به راحتي خون رساني و اکسيژن رساني به بافت ها از جمله بافت مغزي را مختل مي کنند و روند يادگيري را در آنها کند مي نمايد. همان طور که مي دانيد بافت مغز به اکسيژن و کمبود آن بسيار حساس است و اگر درصد بسيار ناچيزي از اکسيژن سلول هاي آن کم شود دچار تغييرعملکرد خواهد شد. ميزان اشباع گازهاي خوني در افراد غيرسيگاري حدود يک درصد است، در حالي که در سيگاري ها حدود 20 درصد اين غلظت اشباع ديده مي شود.
اين افت حافظه و عملکرد مغزي به سه دليل به وجود مي آيد:
1-همان طور که مي دانيد ميزان تمايل هموگلوبين به جذب مونوکسيد کربن 200 برابر اکسيژن است، يعني وقتي کسي سيگار مي کشد و مونوکسيدکربن را وارد بدنش مي کند، اکثر هموگلوبين هاي بدن او با مونوکسيدکربن باند مي شوند واگر هموگلوبين آزادي باقي ماند جذب اکسيژن شده و به مصرف هموگلوبين آزادي باقي ماند جذب اکسيژن شده و به مصرف بافت ها مي رسد. بنابراين سلول هاي ما در همه جاي بدن دچار صدمه هايپوکسي (کمبود اکسيژن) مي شوند.
2-دومين علت بروز اين ضعف حافظه آن است که مونوکسيد کربن مستقيماً مي تواند ديواره داخل رگ ها (آندوتليوم) را زخم کند و آسيب برساند. آسيب ديدن و ضخيم شدن اين ديواره باعث مي شود در جريان خون عبوري اختلال ايجاد شود.
3-سومين علت اين کاهش هوش هم به خاطر پاسخ جبراني بدن است چون بدن فرد سيگاري مي بيند که سلولهاي بدون اکسيژن مانده اند، به صورت جبراني دستور توليد گلبول هاي قرمز را مي دهد تا هموگلوبين آنها با اکسيژن ترکيب شده و به مصرف برسند. اين توليد زيادي موجب بالا رفتن غلظت خون و بروز مشکلاتي جدي از قبيل انواع سکته هاي قلبي و مغزي مي شود. به خاطر اين سه علت فعاليت سيناپس هاي مغزي مختل مي شود. چون ارتباطات منطقي بين پديده ها در اثر فعاليت سريع و سالم اين سناپس هاست و در واقع آنچه موجب تمايز فرد باهوش يا داراي حافظه برتر با ديگران مي شود همين ارتباطات سيناپس هاي مغزي است که در مورد سيگاري ها به آن سه دليل ياد شده دچار افت مي شود و افت حافظه در فرد سيگاري ديده مي شود.
منبع:روزنامه سلامت شماره 228
/خ